10. Menstruatiecyclus

Verschillen per persoon

Er is nog weinig onderzoek gedaan naar de effecten op prestaties en blessures. Wel lijken de effecten van de cyclus sterk individueel te verschillen. De ene speelster kan veel last hebben van bijvoorbeeld buikpijn of een lager energieniveau, terwijl het bij een ander weinig effect hoeft te hebben. Voor coaches in het juniorenvoetbal is het een uitdaging om hier voldoende rekening mee te houden in de training en begeleiding.

Maak het bespreekbaar

Wat we wel zeker weten, is dat de menstruatiecyclus een natuurlijk proces is waar geen taboe op mag rusten. Creëer daarom een veilige omgeving waarin speelsters zich vrij voelen om over hun gezondheid te praten. Als je dit lastig vindt, betrek dan een vrouwelijk staflid bij deze gesprekken. Het is namelijk cruciaal dat speelsters zich gehoord en begrepen voelen.

Effect van voeding

Verlies of vermindering van menstruatie kan een teken zijn van te weinig (gezonde) voedingsinname. Andere bekende oorzaken zijn stress en belastende levensgebeurtenissen, laag lichaamsgewicht, sterke gewichtsveranderingen, eetproblemen en intensieve sportbeoefening. Doordat het lichaam van meiden in de puberteit verandert, kunnen ze ontevreden zijn over hun eigen lichaam. Het komt daardoor regelmatig voor dat ze willen afvallen en daardoor te weinig voeding binnen krijgen. Juist in een leeftijdsfase waar ze veel voeding nodig hebben, kan dit leiden tot een verstoorde menstruatiecyclus, slecht herstel na het sporten, schade aan het lichaam en blessures. Stimuleer je speelsters om hun cyclus bij te houden en bij afwijkingen een huisarts te raadplegen. Als een speelster in deze leeftijdsfase kampt met (ernstig) overgewicht, dan is het verstandig om een diëtist te raadplegen, die het afvallen goed kan begeleiden.

Hevige menstruatie en ijzertekort

Hevige menstruatie kan juist weer leiden tot een ijzertekort in het bloed. Een ijzertekort verslechtert het transport van zuurstof in het bloed, wat niet alleen vermoeidheid veroorzaakt maar ook de conditie verslechtert en de kans op blessures vergroot. Vaak wordt dit niet opgemerkt, omdat meiden na een tijdje wennen aan de vermoeidheid en het als normaal beschouwen. Adviseer speelsters om bij onregelmatigheden naar de huisarts te gaan.

Veranderingen in de puberteit

Wist je dat 50% van de meiden schaamte of pijn ervaart door borstgroei tijdens het bewegen? Tijdens de puberteit verandert hun lichaam, wat ze onzeker kan maken en belemmeren in hun sportdeelname. Het dragen van een goede sportbeha kan dit ongemak aanzienlijk verminderen. Maak ouders en speelsters hiervan bewust.

Door met respect en openheid om te gaan met het onderwerp, kunnen meiden gewoon blijven sporten tijdens hun menstruatiecyclus. Volg de volgende vier tips om hiermee om te gaan.

Tips voor trainers

1. Creëer een veilige sfeer waarin je speelsters er makkelijk over kunnen praten. Betrek bijvoorbeeld een vrouwelijk staflid om dit onderwerp bespreekbaar te maken. Gebruik de menstruatie nooit als excuus om een speelster niet op te stellen, tenzij ze zelf aangeeft dat ze zich niet comfortabel voelt.

2. Maak de ouders en begeleiders van je team bewust van het feit dat een goede sportbeha het ongemak bij meiden flink kan verminderen.

3. Bloedverlies kan onverwacht optreden. Dit is voor een speelster natuurlijk heel vervelend als dit zichtbaar wordt. Daarom is het goed om standaard een tasje met maandverband en tampons in de teamtas of EHBO-tas te hebben. Zet dit niet in de openbare ruimtes van de club, want dan kan schaamte weer een rol spelen en bestaat de kans dat meiden er geen gebruik van gaan maken.

4. Moedig speelsters aan hun cyclus bij te houden en afwijkingen te melden bij de huisarts. Denk hierbij aan de eerder genoemde afwijkingen zoals verminderde of juist hevige menstruatie. Zo leren ze zelf afwijkingen herkennen. Adviseer ze om bij onregelmatigheden naar de huisarts te gaan.

Samen maken we het voetbal nog leuker, beter en mooier voor iedereen. Heb je vragen of opmerkingen? Neem gerust contact met ons op. We staan voor je klaar!

‘Menstruatiecyclus’ is een van de elf thema’s uit de Coaching Girls Module, een initiatief van KNVB en Nike om de coaching in het meiden- en gemengde juniorenvoetbal naar een hoger niveau te brengen en beter aan te laten sluiten op de behoeften van voetballende meiden. Benieuwd naar de andere onderwerpen? Ga naar de Coaching Girls-module!