3. Luisteren
Luisteren lijkt vanzelfsprekend, maar het is een van de belangrijkste vaardigheden die je als coach kunt hebben. Voor spelers kan het een wereld van verschil maken wanneer ze zich gehoord en serieus genomen voelen. Onder luisteren verstaan we niet alleen het aanhoren van wat een speler vertelt, want ook het tonen van oprechte aandacht en betrokkenheid is zeker zo belangrijk.
Goed luisteren vraagt dus meer dan alleen stil zijn wanneer de ander praat. Het betekent dat je interesse toont, open vragen stelt en laat merken dat je de boodschap begrijpt. Hierbij speelt ook non-verbale communicatie een grote rol: oogcontact, lichaamshouding en kleine gebaren kunnen net zo belangrijk zijn als woorden. Soms kan een knik of een glimlach ter erkenning of aanmoediging al voldoende zijn.
Valkuilen voor coaches
Iedereen luistert op een andere manier. De een blijft lang en rustig luisteren, de ander stelt tijdens het gesprek al sneller een vraag. Het verschilt vaak per situatie en persoon wat wenselijk is. Toch zijn er wel een paar algemene valkuilen waar je als coach tijdens het luisteren voor moet waken:
(Te) snel praktische tips als oplossing aandragen
- Speler: “Ik verpest echt elke pass. Iedereen raakt geïrriteerd door mij.”
- Coach: “Probeer de volgende keer gewoon sneller te passen, dan komt het vast weer goed.”
De coach biedt meteen een (voetbal)oplossing, zonder in te gaan op het feit dat de speler zo negatief over zichzelf praat.
Praten over je eigen ervaringen
- Speelster: “Ik ben kapot na school, en dan moet ik nog trainen … Ik trek dat niet altijd.”
- Coach: “Dat had ik vroeger ook, hoor, toen ik in de jeugd speelde. Ik zat ook vaak tot laat te leren en ging daarna nog trainen.”
De coach begint snel over zijn eigen ervaring, terwijl de speelster haar eigen verhaal kwijt wil.
(Te) positieve draai aan het gesprek geven
- Speler: “Ze passen bijna nooit naar mij. Ik voel me echt buitengesloten.”
- Coach: “Ach joh, dat is niet zo! Iedereen vindt je aardig, je maakt je gewoon te druk.”
De intentie van de coach is positief, maar het probleem wordt niet serieus genomen.
Je eigen mening geven en (daardoor) oordelen
- Speelster: “Ik had vertraging met de bus, daarom was ik te laat en moest ik op de bank zitten.”
- Coach: “Je moet gewoon beter plannen. Als je de avond ervoor je spullen klaarlegt, kom je nooit te laat.”
De boodschap van de coach is misschien wel nuttig, maar de toon voelt belerend.
Dat zijn begrijpelijke reacties. Als coach wil je graag helpen. Een concrete oplossing bieden of laten merken dat je de speler begrijpt, bijvoorbeeld door je eigen ervaringen te delen, lijken dan logisch. Ook het gevoel dat je als coach altijd een oplossing moet hebben, kan een rol spelen in de manier waarop je luistert. Jij bent tenslotte ouder dan je spelers en zij kloppen bij jóu aan met hun verhaal. Toch hoeft dat niet. Spelers hebben vooral behoefte aan iemand die rustig en met een open houding luistert.
Do’s & don’ts
Het is goed om je bewust te zijn van de verschillende manieren van luisteren en welke jij misschien wel eens toepast. Om een zo goed mogelijk luisterend oor te kunnen bieden aan je spelers, hebben we hieronder de do’s en don’ts van luisteren op een rij gezet:
Do’s | Don’ts |
Wees geduldig Geef je speler tijd om te praten zonder onderbrekingen | Onderbreken Reageer niet voordat de speelster is uitgepraat. |
Toon interesse Laat je speelsters merken dat je echt geïnteresseerd bent in wat ze zeggen | Oordelen Oordeel niet over wat je speler zegt, ook als je het er niet mee eens bent |
Stel open vragen Moedig je spelers aan om meer te vertellen door open vragen te stellen | Te veel over jezelf praten Laat het gesprek niet om jouw ervaringen en meningen draaien |
Gebruik non-verbale signalen Laat je speelsters zien en horen dat je aandachtig luistert | Afzwakken Maak de gevoelens en ervaringen niet ‘kleiner’ of positiever dan ze zijn |
Samenvatten Herhaal af en toe wat je speler zegt om te laten merken dat je begrijpt wat diegene bedoelt | Afgeleid zijn Laat je niet afleiden door je telefoon, andere gedachten of de omgeving |
Aanmoedigen Moedig je speelsters aan om te praten en gedachten en gevoelens te delen | Ongevraagd advies geven Bied niet onmiddellijk oplossingen of advies, tenzij jouw speler er specifiek om vraagt |
Dit thema van de Onzichtbare Blessure is gebaseerd op De Checkers, een initiatief van MIND Us. Wil je meer weten over dit thema? Ga dan zelf aan de slag met De Checkers.
De Checkers
Maak je je zorgen om een speler? Met De Checkers leer je hoe je er écht voor iemand kunt zijn.